Fidanel: “Basit, ucube dediğimiz üçüncü sınıf projelerle karşı karşıya kaldık”

Fidanel, “Malatya son beş yılda iki büyük depremi peş peşe yaşayan tek şehir. Sırtımızı doğrultamadık. Yeniden toparlanma için en az üç yıl daha zamana ihtiyacımız var.” dedi.

“Depremle mücadelenin 5 yıllık bir geçmişi var”

Fidanel konuşmasında, sürecin yalnızca 6 Şubat 2023’te başlamadığını hatırlatarak şu ifadeleri kullandı:

“Malatya’yı yalnızca 6 Şubat üzerinden değerlendiremeyiz. 24 Ocak Sivrice depreminde Doğu ilçelerimiz büyük hasar gördü. Ardından 6 Şubat yaşandı ve bu kez bütün şehir yıkıldı. 5 yıldır Malatya'nın ana gündemi deprem ve yeniden toparlanma. Hem barınma alanlarımız hem ticari merkezimiz hem de tarihi-kültürel bölgelerimiz ağır yara aldı.”

Fidanel, Malatya’nın hem doğu hem batıdan gelen depremlerden etkilenen nadir şehirlerden biri olduğuna vurgu yaptı.

“İlk etapta muhatap alınmadık, kapıları zorlayarak toplantılara girdik”

Depremin hemen ardından Mimarlar Odası’nın sürece dâhil edilmediğini belirten Fidanel, oldukça dikkat çekici bir değerlendirme yaptı:

“Bir şehrin yeniden inşasında ilk çağrılması gereken kurum mimarlar odasıdır. Ancak maalesef hiçbir şekilde davet edilmedik. Bakan ve bakan yardımcıları Malatya’ya geldiğinde bile toplantılara kapıları zorlayarak girmek zorunda kaldık. Muhatap kabul edilmedik.”

Fidanel, bu yüzden sürecin başında önemli fırsatların kaçırıldığını söyledi.

“Siyasi sürece girme nedenimiz bu eksiklikti”

Fidanel, dönem içinde siyasete yönelmesinin sebebi sorulduğunda, amacının tamamen Malatya’nın geleceği olduğunu ifade etti:

“Teknik bir ekip olarak taşın altına elimizi koymak istedik. Malatya’yı doğru inşa etmek için sorumlulukla böyle bir adım attık. Koltuk için değil, görev için girdik. Nasip olmadı ama mücadelemiz sürüyor.”

Çarşı Merkezi: “Başlangıçta büyük hatalar vardı ama sonradan toparlandı”

Fidanel, en çok tartışılan konulardan biri olan çarşı merkez projesine dair çarpıcı açıklamalarda bulundu:

• Projenin Ankara’da, Malatya’nın hafızasını bilmeyen ekipler tarafından çizildiğini, yerel mimarların görüşünün alınmadığını söyledi.

• Söğütlü Camii'nin projeden yok olması,

• Kod farklarının hesaba katılmaması,

• Dar sokaklar,

• Yetersiz altyapı,
  gibi birçok hatanın geri dönüşü olmadığını belirtti.

Ancak daha sonra yapılan revizyonlarla projenin toparlandığını ifade etti:

“Son 6 ayda peyzaj, cephe ve çevresel düzenlemelerde yapılan revizyonlar çarşıyı komadan çıkardı diyebilirim. Eskisinden çok daha iyi hâle gelmeye başladı.”

Malatya’yı heyecanlandıran üç proje

Fidanel, şehirde kendisini en çok heyecanlandıran projeleri şöyle sıraladı:

1. Saray Mahallesi Projesi

• Yeni ticari arter

• Altı otopark, üstte konut ve dükkânlar

• Geniş sokaklar ve güçlü mimari altyapı

• Malatya’nın yeni çekim merkezi potansiyeli

2. Eski Hal Binası Projesi

• Zemin + 8 kat olmasına rağmen bölgeye değer katan estetik bir proje

• Ofis, otel ve çarşı konsepti

• Battalgazi için yarı ticari bir merkez niteliğinde

3. İnönü Caddesi'nin Genişletilmesi

• Çarşı–Kışla bağlantı aksının daha modern ve geniş bir caddeye dönüşmesi

• Görsel ve işlevsel bir merkez oluşması

• Bazı esnaf itirazlarına rağmen başarılı bulunan bir süreç

Endişelendiren en büyük alan: İkizce

Fidanel, en çok endişe duyduğu bölgenin İkizce olduğunu belirtti:

“5 yıl sonra 150 bin nüfus bekleniyor. Bu nüfusu taşıyabilecek altyapı yok. Sosyal donatı yok, okul, sağlık, yeşil alan eksik. Bu şekilde bir şehir kurulamaz. Basit, ucube dediğimiz üçüncü sınıf projelerle karşı karşıya kaldık.”

En büyük kriz: Viyadük

“İkizce büyürse viyadük Malatya'nın ana problemi olacak. Bir kaza veya bakım durumunda doğu-batı bağlantısı tamamen kopar. B planı yok. Beylerderesi yolu yeniden açılmalı.”

Hafif raylı sistem için uyarı: “Çok ütopik, önce altyapı hazırlanmalı”

Fidanel, şehirde tartışılan hafif raylı sistem konusunda temkinli konuştu:

“Çöşnük–İstasyon Virajı hattı çok kısa ve etkisiz. İkizce–Üniversite hattı tasarlanmalı. Ama nüfus ve kullanım açısından bugün için çok mantıklı değil. 20 yıl sonrası için altyapı şimdiden hazırlanmalı.”

Çarşı neden başka yere taşınmalıydı? “Doğru proje reddedildi”

Fidanel, dönemin Valisi Hulusi Şahin’in çarşıyı çevreyoluna taşıma önerisine açık destek vererek önemli bir itiraf yaptı:

“Doğru projeydi ama halk tarafından reddedildi. Kuyumcular ve bazı esnaf çok sert tepki gösterdi. Bugün aynı esnaflar yer kavgası yapıyor. O gün doğruyu söyleyen bizdik.”

Bu hamlenin kabul görmesi hâlinde:

• Kod farkı sorunlarının olmayacağını,

• Otopark krizinin yaşanmayacağını,

• Su ve zemin problemlerinin çözülebileceğini,

• 500 yıllık bir şehir planı oluşturulacağını söyledi.

“Lobi yok, birlik yok; Malatya bu yüzden kaybediyor”

Fidanel, Malatya’daki birlik eksikliğinin süreci olumsuz etkilediğini söyledi:

“Malatya’da kimse bir araya gelmiyor. Herkes kavgalı, küskün. Bu yüzden Ankara karşısında zayıf kalıyoruz. Lobi yok. Bu da şehrin büyümesini engelliyor.”

“Hiçbir zaman korkmadım, doğruyu söylemekten vazgeçmedim”

Baskı, eleştiri veya tehdit alıp almadığı sorulduğunda Fidanel:

“Hiç endişem olmadı. Bazen sert konuşuyoruz, bazen adımızı aşıyoruz ama Malatya için yapıyoruz. Başka ses yoksa biz konuşacağız.” dedi.

Şehrin toparlanma süresi: En az 3 yıl

Fidanel, Malatya’nın normalleşmesi için net bir süre verdi:

“Toparlanma psikolojisinin başlaması çarşının ve Saray Mahallesi’nin açılmasına bağlı. Teslimler peyderpey olacak ama Malatya’nın %80 oranında toparlanması için en az 3 yıl gerekiyor.”

“Eski Malatya yok; yeni hikâyeler yazacağız”

Şehrin belleğinin kaybolduğunu üzülerek söyleyen Fidanel:

“Rıza Pazarı’ndaki anılarımız, çocukluğumuz, hafızamız gitti. O Malatya artık yok. Yeni Malatya’yı daha sağlam, daha planlı oluşturmak için mücadele ediyoruz.” dedi.

Mimarlar Odası’ndan 10 gün içinde yeni proje açıklaması

Fidanel programın sonunda önemli bir duyuru yaptı:

“Henüz kamuoyuyla paylaşmadığımız güçlü projelerimiz var. 10 gün içinde ilk büyük projemizi açıklayacağız. Tamamen gönüllü mimarlarımızla Malatya’nın hafızasına uygun, vizyoner bir proje sunacağız.”

Son mesaj: “Güçlü toplum için mimarlık yapıyoruz”

Fidanel sözlerini şöyle tamamladı:

“Biz mesleğimizi toplum için yapıyoruz. Malatya’nın geleceğini sağlam inşa etmek için buradayız. Doğruya destek, yanlışa itiraz etmeye devam edeceğiz.”